สาเหตุที่มีผลต่อการลดลงของพื้นที่ป่าชายเลน
|
|
|
|
|
|
การตัดไม้เกินกำลังของป่า
|
ปริมาณความต้องการใช้ประโยชน์จากป่าชายเลนเพื่อใช้ในการเผาถ่าน ทำไม้เสาเข็ม ไม้ค้ำยัน
และเฟอร์นิเจอร์ มีมากกว่ากำลังการผลิตของป่า พื้นที่ป่าชายเลนจึงถูกบุกรุกทำลาย
|
การตัดถนนผ่านพื้นที่ป่าชายเลน
|
การตัดถนนผ่านพื้นที่ป่าชายเลนเป็นจำนวนมาก เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้พื้นที่ป่าชายเลนถูกบุกรุก
ทำลาย
|
การก่อสร้างบ้านเรือนขึ้นใหม่
|
เมื่อมีการตัดถนนผ่านป่าชายเลน ก็จะมีการถมที่และการสร้างอาคารบ้านเรือน ร้านค้า ศูนย์การค้า
ที่ทำการและสำนักงานในบริเวณนั้นติดตามมาราษฎรที่อยู่ใกล้กับป่าชายเลนก็จะบุกรุกถือโอกาส
เข้าครอบครองที่ดิน
การตั้งโรงงานอุตสาหกรรม
|
พื้นที่ป่าชายเลนที่อยู่แถบชายฝั่งทะเลส่วนหนึ่งถูกบุกเบิกเพื่อตั้งนิคมอุตสาหกรรมทั่วไป แต่มีส่วนหนึ่ง
ที่ถูกบุกเบิกเพื่อก่อสร้างโรงงานอุตสาหกรรมสำหรับผลิตอาหารสำเร็จรูปจากสัตว์น้ำโดยเฉพาะ เช่น
ปลาป่น ปลาเค็ม ปลานึ่ง ปลากระป๋อง ปลารมควัน กุ้งประป๋อง กุ้งแห้ง ปลาหมึกแห้ง น้ำปลา และน้ำบูดู
เป็นต้น
|
การทำเหมืองแร่
|
การทำเหมืองแร่มีส่วนในการทำลายสภาพป่าและความอุดมสมบูรณ์ของป่า จนยากที่จะฟื้นให้มีความ
อุดมสมบูรณ์เช่นเดิม ในระยะเวลาอันสั้นได้ ทั้งนี้เนื่องจากวิธีการทำเหมืองแร่ จะต้องขุดให้ลึกจนถึง
สายแร่ ดินตะกอน กรวดและทรายที่ถูกพลิกขึ้นมาทับถม ทำให้ป่าชายเลนไม่สามารถจะฟื้นตัวเกิดได้
ดังเช่นเดิม นอกจากนั้น คุณภาพของน้ำยังเลวลง เนื่องจากมีตะกอนขุ่นข้นแขวนลอยอยู่ด้วย เมื่อตก
ตะกอนก็จะกลายเป็นที่ดอนน้ำท่วมไม่ถึง มีแต่ความแห้งแล้ง ดังนั้น การทำเหมืองแร่จึงก่อให้เกิด
ความเสียหายแก่ระบบนิเวศป่าชายเลนโดยตรง
|
การทำนากุ้งและบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ |
พื้นที่ป่าชายเลนเป็นแหล่งผลิตอินทรีย์และธาตุอาหารที่สำคัญ สำหรับสัตว์น้ำที่อาศัยอยู่ในป่าชายเลน
ซึ่งมีอยู่มากมายหลายชนิด เช่น กุ้ง หอย ปู ปลา เป็นต้น โดยเฉพาะการเลี้ยงกุ้งโดยการแผ้วถางป่า
แล้วจึงขุดบ่อขึ้นภายหลัง เป็นการทำลายแหล่งแร่ธาตุอาหารที่มีการหมุนเวียน เพื่อให้เกิดความสมดุล
ตามธรรมชาติในระบบนิเวศวิทยาป่าชายเลน และการทำนากุ้งวิธีนี้ ยังทำความสียหายแก่พื้นที่ป่าชายเลน
มาก เพราะนอกจากจะตัดไม้ลงแล้ว ยังต้องขุดรากถอนโคนออกให้หมด เป็นการทำลายพันธุ์ไม้ป่าชายเลน
ที่มีอยู่ในบริเวณนั้น และขจัดการสืบพันธุ์ของพันธุ์ไม้เหล่านั้นที่จะมีขึ้นในอนาคต จึงไม่อาจจะฟื้นคืน
สภาพป่าเลนบริเวณเหล่านี้ได้อีกโดยง่าย การทำลายป่าชายเลนในลักษณะนี้จึงเป็นการเปลี่ยนสภาพจาก
พื้นที่ป่าไม้ไปเป็นพื้นที่เพื่อการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ อย่างถาวร ซึ่งทำลายทั้งทรัพยากรป่าไม้และระบบ
นิเวศป่าชายเลนด้วย
|
การทำนาเกลือ
|
เนื่องจากแสงแดดเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการเผาน้ำทะเลให้ระเหยแห้งจนตกผลึกกลายเป็นเกลือ ดังนั้น
ป่าชายเลนโดยรอบจะถูกตัดฟันจนหมดเพื่อเปิดพื้นที่ ให้โล่งออกมากที่สุดเท่าที่จะกระทำได้
|
นโยบายของรัฐบาล |
ที่ผ่านมาประเทศไทยมีความไม่แน่นอนในนโยบายด้านป่าชายเลน โดยจะเปลี่ยนแปลงไปตามรัฐบาล
ที่มาเป็นผู้กำหนดนโยบาย จึงเป็นผลให้การปฏิบัติงาน ตามนโยบายด้านป่าชายเลนดำเนินไปอย่าง
ไม่ต่อเนื่อง และต้องหยุดชะงักเพื่อรอนโยบายจากรัฐบาลที่เปลี่ยนใหม่อยู่เสมอ นอกจากนั้น ยังปรากฏ
ว่ามีนโยยบายที่กำหนดไว้ ในมติคณะรัมนตรี แต่ไม่มีผลในทางปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม ทั้งหมดนี้
ล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้พื้นที่ป่าชายเลนของประเทศไทยถูกบุกรุกและถือครองเพื่อนำไปใช้ประโยชน์
ในกิจการอื่นอยูเสมอ
|
- ที่มา
- ธงชัย จารุพพัฒน์, 2541, สถานการณ์ป่าชายเลนของประเทศไทย ในช่วงระยะเวลา 35 ปี (พ.ศ. 2504 - 2539).