โครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริในสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เพื่อแก้ไขปัญหาภัยแล้งพื้นที่อำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่

ความเป็นมาและพระราชดำริ

เมื่อวันที่ 30 มกราคม 2549 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จและทรงเยี่ยมราษฎร บ้านแม่บวนเหนือ หมู่ที่ 8 และบ้านแม่บวนใต้ หมู่ที่ 10 ตำบลโปงทุ่ง อำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ นายสุรพล  สัตยารักษ์ นายอำเภอดอยเต่า กราบบังคมทูลถวายรายงานข้อมูลพื้นที่อำเภอดอยเต่าและถวายรายงานเกี่ยวกับความเดือดร้อนของราษฎรที่ประสบภัยแล้ง ราษฎรขาดแคลนน้ำทำการเกษตร อุปโภคบริโภค ทำให้ผลผลิตด้านการเกษตรตกต่ำ ราษฎรในพื้นที่อำเภอดอยเต่า มีความประสงค์จะขอพระราชทานความช่วยเหลือเพื่อจัดหาน้ำให้เพียงพอสำหรับทำการเกษตรและขอพระราชทานอาชีพเสริม เพื่อช่วยให้มีงานทำ มีรายได้พอเลี้ยงครอบครัวและพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ดำเนินการพัฒนาพื้นที่รวมทั้งคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของราษฎร เนื่องจากราษฎรประสบปัญหาภัยแล้งและความยากจนประกอบกับพื้นที่ป่าต้นน้ำลำธารถูกบุกรุกทำลาย และให้กรมป่าไม้เข้ามาช่วยฟื้นฟูสภาพป่าโดยให้ราษฎรมีส่วนร่วม

ปัญหาอีกประการหนึ่งคือ ปัญหาเรื่องป่าไม้ภูตอง ซึ่งเป็นป่าต้นน้ำห้วยแม่บวน จำนวน 2,000  กว่าไร่ ได้ถูกบุกรุกแผ้วถาง โดยกลุ่มราษฎรนอกพื้นที่อำเภอดอยเต่าจนเป็นสาเหตุให้มีปริมาณน้ำในลำห้วยแม่บวนลดลง และราษฎรประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำดังกล่าว ราษฎรจึงมีความประสงค์ที่จะขอให้กรมป่าไม้เข้ามาช่วยฟื้นฟูสภาพป่า โดยราษฎรทั้ง 2 หมู่บ้านพร้อมจะร่วมมืออย่างเต็มที่ นอกจากนี้ยังมีกลุ่มราษฎรที่อพยพมาจากการ        สร้างเขื่อนพระปรมาภิไธยฯ ขึ้นมาอยู่บนพื้นที่สูงได้รับผลกระทบจากภาวะภัยแล้งด้วย เช่นเดียวกัน

สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงมีพระเสาวนีย์ให้พลเอก ณ พล  บุญทับ รองสมุหราชองครักษ์ และนายสหัส  บุญญาวิวัฒน์ ผู้ช่วยเลขาธิการฝ่ายพระราชวัง ฝ่ายกิจกรรมพิเศษ ทำการสำรวจพื้นที่และวางแผนโครงการพัฒนาพื้นที่อำเภอดอยเต่า เพื่อช่วยเหลือราษฎรต่อไปและมีพระราชดำริ ให้พัฒนาพื้นที่อำเภอดอยเต่า เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำ ทำการเกษตร อุปโภค-บริโภคของราษฎร   ฟื้นฟูสภาพป่าที่ถูกบุกรุกให้กลับคืนสภาพเป็นป่าต้นน้ำที่สมบูรณ์ดังเดิม ช่วยให้ราษฎรมีอาชีพเสริมมีงานทำ มีรายได้เพิ่มขึ้นนอกเหนือจากรายได้ภาคเกษตร

วัตถุประสงค์และเป้าหมาย

1. เพื่อสนองพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
2. เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรในชุมชน
3. เพื่ออนุรักษ์ฟื้นฟูสภาพป่า และระบบนิเวศของป่าต้นน้ำลำธาร และทรัพยากรธรรมชาติอย่าง
   ยั่งยืน โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน
4. เพื่อให้ป่าเป็นแหล่งผลิตอาหารให้แก่ชุมชน มีไม้ใช้สอยไม้ฟืนอย่างพอเพียงกับการดำรงชีพ
   ทำให้คนกับป่าอยู่ร่วมกัน โดยพึ่งพาอาศัยกันอย่างยั่งยืน
5. เพื่อจัดระเบียบชุมชน จำแนกการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุด

ระยะเวลาดำเนินการและผลการดำเนินงาน (โดยสรุป)

วันเริ่มต้นโครงการ วันที่ 30 มกราคม 2549
วันสิ้นสุดโครงการ วันที่ 30 กันยายน 2554 (โครงการ 5 ปี)

ผลการดำเนินงาน

1. กิจกรรมปลูกฟื้นฟูสภาพป่าที่ถูกบุกรุก
   -  ปี พ.ศ. 2549 จำนวน  500 ไร่
   -  ปี พ.ศ. 2550  จำนวน  500 ไร่
   -  ปี พ.ศ. 2551  จำนวน  200 ไร่
2. กิจกรรมเฝ้าระวังป้องกันรักษาพื้นที่ป่าภูไม้ตอง
   -  จัดตั้งจุดสกัดจำนวน 3 จุด
3. กิจกรรมจัดตั้งป่าชุมชนเพิ่มเติม
   -  จำนวน 8 หมู่บ้าน
4. กิจกรรมจัดการที่ดินป่าไม้
   -  จำนวน 8 หมู่บ้าน
5. กิจกรรมจัดทำแนวกันไฟ
   -  จำนวน 10 กิโลเมตร