โครงการธนาคารฟืนจังหวัดแม่ฮ่องสอน อันเนื่อง มาจากพระราชดำริ

ประวัติความเป็นมาและพระราชดำริ

สมเด็จพระนางเจ้าฯ สิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินไปยังโครงการธนาคารอาหารชุมชน ตามพระราชดำริ บ้านนาป่าแยก หมู่ที่ 4 ตำบลหมอกจำปา อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2547 ทรงมีพระราชเสาวนีย์กับคณะทำงานโครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ ความว่า “พลังงานโดยธรรมชาติ จะขาดแคลนถ้าหากใช้ไม่ถูกวิธีหรือใช้ไม่จำกัดแบบไม่มีการทดแทน ถ้าให้ชาวบ้านทำธนาคารฟืนจะทำอย่างไร ให้ป่าไม้ลองไปคิดดู ปลูกป่าเพื่อทำฟืน หรือปลูกต้นไม้ทำฟืน โดยเฉพาะไม้โตเร็ว การทำธนาคารฟืน ต้นน้ำไม่หาย ต้นไม้ไม่หาย ป่ายังเหมือนเดิม”

ด้วยในวโรกาส ที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินไปยังโครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ บ้านนาป่าแปก หมู่ที่ 4 ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน  จังหวัดแม่ฮ่องสอน เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์  2547  ทรงมีพระราชเสาวนีย์ กับคณะทำงานโครงการธนาคารอาหารชุมชนตามพระราชดำริ  ความว่า

" พลังงานโดยธรรมชาติจะขาดแคลน ถ้าหากใช้ไม่ถูกวิธี หรือใช้ไม่จำกัดแบบไม่มีทดแทน ถ้า                         ให้ชาวบ้านทำธนาคารฟืนจะทำอย่างไร ?  ให้ป่าไม้ลองไปคิดดู
-  ปลูกป่าเพื่อทำฟืน หรือปลูกต้นไม้ทำฟืนโดยเฉพาะ (ไม้โตเร็ว)
-  การทำธนาคารฟืน ต้นน้ำไม่หาย ต้นไม้ไม่หาย ป่ายังเหมือนเดิม "

จากพระราชเสาวนีย์ดังกล่าว จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มีหนังสือที่ มส 0016.2 / ว 2688     ลงวันที่ 23 กันยายน 2547 ส่งพระราชเสาวนีย์สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ให้คณะกรรมการดำเนินงานและประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในเขตพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน เพื่อทราบและพิจารณาให้หน่วยงานของกรมป่าไม้ดำเนินการต่อไป
เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในการสนับสนุนและส่งเสริมให้ราษฎรในชนบทใช้เชื้อเพลิงฟืนอย่างถูกต้องและมีการทดแทน โดยไม่ส่งผลกระทบทำให้เกิดความเสียหายต่อทรัพยากรป่าไม้ในธรรมชาติ  สำนักงานป่าไม้สาขาจังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้รับทราบพระราชเสาวนีย์ และมอบหมายให้ฝ่ายจัดการป่าไม้ โดยโครงการธนาคารอาหารชุมชน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดแม่ฮ่องสอน พิจารณาจัดทำโครงการธนาคารฟืนจังหวัดแม่ฮ่องสอนอันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้น และนำเสนอกรมป่าไม้เพื่อโปรดทราบและพิจารณาให้การสนับสนุน กรมป่าไม้ได้นำโครงการเสนอต่อสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) เพื่อขอรับการสนับสนุนงบประมาณการดำเนินงาน ต่อมาจึงได้รับอนุมัติงบประมาณให้ดำเนินงานโครงการได้ตามหนังสือสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ กร 0004/981 ลงวันที่ 26 เมษายน 2549  โดยให้เริ่มดำเนินงานตามแผนการปฏิบัติงานของโครงการตั้งแต่เดือนพฤษภาคม พ.ศ.2549 เป็นต้นไป

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในการส่งเสริมและสนับสนุนให้ชาวบ้านจัดทำธนาคารฟืน ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
2. เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ราษฎรมีความรู้ ความเข้าใจ และให้ความร่วมมือในการจัดทำและบริหารจัดการธนาคารฟืนประจำหมู่บ้าน  เพื่อเป็นแหล่งวัตถุดิบสำหรับเชื้อเพลิงในหมู่บ้านของตนเอง
3. เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ราษฎรผลิตและใช้เชื้อเพลิงจากทรัพยากรในท้องถิ่นของตนเองอย่างคุ้มค่า พอเพียง มีประสิทธิภาพและยั่งยืน
4. ส่งเสริมและสนับสนุนให้ราษฎรทำเชื้อเพลิงอัดแท่ง (fuel briquette) หรือเชื้อเพลิงเขียว (green fuel) จากเศษวัสดุต่างๆในท้องถิ่น เพื่อทดแทนการใช้ฟืนจากไม้ในป่าธรรมชาติ และพัฒนาเป็นรายได้เสริมให้แก่ครอบครัว
5. ศึกษาวิจัยและพัฒนาการแปรรูปเศษวัสดุจากธรรมชาติในท้องถิ่นเพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิง ทดแทนการใช้ฟืนจากไม้ในป่าธรรมชาติ และเป็นรายได้เสริมให้ราษฎรในชนบท