โครงการเขื่อนแควน้อย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดพิษณุโลก

ความเป็นมาและพระราชดำริ

โครงการเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  เป็นโครงการที่พระบาทสมเด็จ    พระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริ  ให้จัดสร้างเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้น เพื่อช่วยเหลือราษฎรในพื้นที่ลุ่มน้ำแควน้อยตอนล่างท้องที่ อำเภอวัดโบสถ์ อำเภอวังทอง อำเภอเมือง และอำเภอบางกระทุ่ม  ปัญหาอุทกภัย  รวมทั้งเป็นแหล่งน้ำสำหรับการเพาะปลูกทั่วไปฤดูฝนและฤดูแล้ง  ตลอดจนสำหรับการอุปโภค-บริโภค  ใช้กับลุ่มน้ำแควน้อยในฤดูแล้ง

พระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่เกี่ยวข้องกับโครงการเขื่อนแควน้อย      อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  เป็นดังนี้

1. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดเขื่อนนเรศวรและทรงเยี่ยมราษฎร  ณ บริเวณเขื่อนนเรศวร  บ้านหาดใหญ่  ต. พรหมพิราม  อ. พรหมพิราม  จ.พิษณุโลก  เมื่อวันที่  25  กุมภาพันธ์ 2525  ได้พระราชทานพระราชดำริที่สำคัญเกี่ยวกับโครงการเขื่อนแควน้อย   อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  โดยสรุปคือ  ควรพิจารณาวางโครงการและก่อสร้างเขื่อนเก็บน้ำแควน้อย ในเขตอำเภอวัดโบสถ์  จังหวัดพิษณุโลก  โดยเร่งด่วน
2. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ได้เสด็จพระราชดำเนิน  ณ พื้นที่ป่าเขาตลบ  แปลงปลูกป่า  FPT 29  และ 29/3  อ.ปราณบุรี  จ.ประจวบคีรีขันธ์  เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2545  พระราชทานพระราชดำริให้นายสุวิทย์  คุณกิตติ  รองนายกรัฐมนตรี  ให้พิจารณาความเหมาะสม  ในการดำเนินงานสร้างโครงการเขื่อนแควน้อย  อ.วัดโบสถ์  จ.พิษณุโลก เพื่อสนองพระราชดำริ  คณะรัฐมนตรีจึงได้มีมติ  เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2546 อนุมัติให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เสนอดำเนินงานโครงการเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดพิษณุโลก  ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2546-2554  และแผนการดำเนินงานโครงการในปีงบประมาณ 2546-2554 

 กรมป่าไม้  เป็นหน่วยงานที่ได้ดำเนินการสนองแนวพระราชดำร ิในส่วนของการดำเนินการตามแผนแก้ไขและพัฒนาสิ่งแวดล้อม  โดยภารกิจหลักคือการฟื้นฟูสภาพป่าเหนือเขื่อนแควน้อย  ตามแนวทางพัฒนาป่าไม้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ  ปลูกป่าสามอย่างประโยชน์สี่อย่าง  การปลูกหญ้าแฝกการสร้างฝายชะลอความชุ่มชื้น  งานธนาคารอาหารชุมชน  ตั้งแต่ปี 2547  เป็นต้นมา  โดยมีปีแรกได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงาน กปร.
 

สภาพพื้นที่โครงการ

วัตถุประสงค์และเป้าหมาย

วัตถุประสงค์

1. เพื่อสนองพระราชดำริในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ลุ่มน้ำเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  จังหวัดพิษณุโลก
2. เพื่อพัฒนา  ฟื้นฟู  และอนุรักษ์พื้นที่ป่าเหนือเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดพิษณุโลก  ให้เป็นแหล่งอาหารชุมชน  ตลอดจนเป็นแหล่งการศึกษา  และอนุรักษ์   ภูมิปัญญาท้องถิ่น
3. เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดความร่วมมือในการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ระหว่างประชาชนในพื้นที่และเจ้าหน้าที่ของรัฐ

เป้าหมาย

1. เป้าหมายเชิงปริมาณ
   ฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ตามแนวทางอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  ให้ได้ไม่น้อยกว่าพื้นที่ป่าไม้ที่ถูกน้ำท่วมจากการสร้างเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
2. เป้าหมายเชิงคุณภาพ
   สิ่งแวดล้อมพื้นที่เหนือเขื่อนมีความสมดุลของระบบนิเวศ  โครงการพัฒนาต่างๆ  ได้รับการแก้ไขผลกระทบจากการปฏิบัติตามแผนแก้ไขและพัฒนาสิ่งแวดล้อม  ราษฎรมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

ระยะเวลาดำเนินงาน

การฟื้นฟูพื้นที่ดำเนินการในระยะที่ 1  สิ้นสุดปีงบประมาณ 2554  ซึ่งกรอบระยะเวลาดำเนินงานจะเป็นเป็นไปตามมติที่ประชุมคณะกรรมการแก้ไขและพัฒนาสิ่งแวดล้อมโครงการเขื่อนแควน้อยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดพิษณุโลก